Piąta kość śródstopia położona jest pomiędzy kością sześcienną, a małym palcem u nogi. Palpacyjnie można ją wyczuć na zewnętrznej krawędzi stopy. Do złamania tej kości dochodzi, na skutek przekroczenia granicy jej wytrzymałości, najczęściej podczas intensywnego wysiłku: uprawiania sportu lub ciężkiej pracy fizycznej.
Rodzaje złamań 5 kości śródstopia
1. Złamanie Jones’a.
Najczęściej diagnozowane złamanie V kości śródstopia. Występuje na granicy nasady i przynasady kości ok. 1, 5 cm od jej końca. Miejsce to jest słabo ukrwione, co wiąże się z mniejszym potencjałem gojenia uszkodzonego miejsca oraz innym postępowaniem leczniczym. Do urazu dochodzi najczęściej, na skutek nieprawidłowego postawienia stopy na jej bocznym brzegu. Reklama
2. Złamanie tenisisty – awulsyjne
Charakteryzuje się oderwaniem niewielkiego fragmentu od końca kości skierowanego ku tyłowi. Mechanizm złamania nie jest do końca poznany, natomiast może być efektem pociągnięcia przez przyczepiające się w tym miejscu ścięgno mięśnia strzałkowego krótkiego lub rozcięgno podeszwowe. Uraz może powstać podczas gry w tenisa przy dynamicznym podbiegnięciu do piłki i gwałtownym zatrzymaniu.
3. Złamanie zmęczeniowe.
Dotyczy najczęściej sportowców w okresie intensywnych treningów przed sezonem ( najczęściej piłkarzy). Do złamania dochodzi z powodu powtarzających się mikrourazów i przeciążeń okolicy kości. Uszkodzenie dotyczy trzonu kości. Postępowanie lecznicze jest trudne i często wymaga operacji.
Przyczyny złamań
Do złamania kości V kości śródstopia może dojść, na skutek urazu mechanicznego jak: uderzenie ciężkim przedmiotem, upadek z wysokości, złe ustawienie stopy. Bardzo często złamanie jest wynikiem nadmiernego wysiłku fizycznego i powtarzających się mikrourazów. Złamanie V kości śródstopia najczęściej diagnozuje się u sportowców, zwłaszcza; piłkarzy, biegaczy, tenisistów.
Reklama
Objawy
Typowymi objawami złamania V kości śródstopia są:
- Silny ból po zewnętrznej stronie stopy, nasilający się przy ucisku, próbie chodzenia, a także przy ruchach palcami.
- Krwiak
- Zasinienie
- Obrzęk
- Ograniczenie zakresu ruchów stopy
- Utrudniona możliwość chodzenia
Rozpoznanie
Diagnostyka opiera się na badaniu klinicznym stopy i stawu skokowego. Dodatkowo wykonuje się badanie rentgenowskie. W przypadku podejrzenia urazu tkanek miękkich wykonuje się także badanie USG. Dopiero na podstawie całego procesu diagnostycznego klasyfikuje się rodzaj złamania i wdraża odpowiednie postępowanie lecznicze.
Leczenie
Złamania V kości śródstopia leczy się w na dwa sposoby: operacyjnie lub zachowawczo. Obie metody mogą powodować powikłania i żadna z nich nie daje gwarancji całkowitego wyleczenia. Złamania typu Jones'a leczy się unieruchamiając stopę w opatrunku gipsowym na około 6-8 tygodni. W tym czasie obowiązuje całkowite odciążenie kończyny. W przypadku sportowców leczenie z reguły powinno być operacyjne. Nastawienie i zespolenie odłamów kostnych wykonuje się za pomocą śruby wkręcanej wzdłuż do środka kości. Leczenie operacyjne obejmuje również przypadki złamań z przemieszczeniem oraz złamania niereagujące na leczenie zachowawcze, gdzie pomimo zastosowania opatrunku gipsowego, zrost kości nie następuje. Najczęściej po operacji kończynę unieruchamia się w opatrunku gipsowym lub specjalnej ortezie. Przy złamaniach awulsyjnych leczenie ogranicza się do chodzenia w obuwiu z twarda podeszwą lub stosuje się opatrunek gipsowy umożliwiający poruszanie się. Całe postępowanie lecznicze trwa do 8 tygodni. W przypadku złamań z oderwaniem i przemieszczeniem fragmentu kości obowiązuje leczenie operacyjne polegające na usunięciu lub zespoleniu odłamów kostnych.Złamania zmęczeniowe gorzej reagują na terapię zachowawczą.. Zdarza się, że po wielu tygodniach noszenia opatrunku gipsowego zrost nie postępuje. Dlatego w tych przypadkach najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie leczenia operacyjnego. Zespolenie kości odbywa się śrubą śródszpikową, często z koniecznością zastosowaniem przeszczepów kostnych.
Reklama
Rehabilitacja
Ostatnim etapem leczenia złamań V kości śródstopia powinna być rehabilitacja. Niezależnie, czy stosowane było leczenie zachowawcze czy operacyjne, jest ona nieodłącznym elementem postępowania leczniczego. Nadrzędnym celem rehabilitacji jest pomoc w odzyskaniu pełnej sprawności fizycznej przez pacjenta oraz powrót do normalnego codziennego funkcjonowania: pracy zawodowej, aktywności sportowej. Kompleksowa rehabilitacja powinna obejmować:
- W okresie pooperacyjnym ćwiczenia przeciwzakrzepowe, przeciwbólowe, przeciwobrzękowe.
- Podczas unieruchomienia, ćwiczenia stymulujące zdrową kończynę oraz ćwiczenia ogólnousprawniające, które pobudzą krążenie krwi i dostarczą niezbędnych składników odżywczych, wpływając na szybszy proces regeneracji.
- Stosowanie zimnych okładów, zmniejszających opuchliznę i redukujących stan zapalny.
- Naukę chodu bez obciążania uszkodzonej kończyny ze sprzętem pomocniczym, w późniejszym etapie nauka chodu z obciążaniem kończyny.
- Fizykoterapię: zabiegi o działaniu regenerującym, pobudzającym szybszy zrost kości, przeciwbólowym, przeciwobrzękowym, poprawiającym ukrwienie, rozluźniającym. Stosujemy między innymi: magnetoterapię, laseroterapię, ultradźwięki, krioterapię miejscową, elektrostymulację mięśni osłabionych, kąpiele wirowe, naświetlania lampą solux.
- Masaż stopy, którego celem będzie poprawienie krążenia krwi oraz rozluźnienie struktur przykurczonych.
- Kinezyterapię: początkowo ćwiczenia izometryczne, ogólnorozwojowe, następnie ćwiczenia oporowe, wzmacniające, stabilizacyjne i proprioceptywne ( pobudzające czucie ciała w przestrzeni).
- Terapię manualną: mobilizacje stawu skokowego i śródstopia, które mają na celu poprawę ruchomości i zmniejszenie bólu kończyny dolej po dłuższym unieruchomieniu.
- Jako uzupełnienie można zastosować metodę kinesiotapingu – oklejanie specjalnymi plastrami w celu stabilizacji, odciążenia czy stymulacji mięśni do wzmacniania.
Podsumowanie
Do złamania V kości śródstopia dochodzi najczęściej w czasie dużego wysiłku fizycznego. Ich bezpośrednia przyczyną są urazy mechaniczne, jak również sumujące się mikrourazy kości. Ze względu na miejsce złamania oraz mechanizm wyróżnia się trzy typy: złamanie Jones’a, złamanie tenisisty i złamanie zmęczeniowe. Objawiają się one się bólem po zewnętrznej stronie stopy, obrzękiem, zaczerwienieniem i ograniczeniem funkcji stopy. Ze względu na typ uszkodzenia oraz czynniku takie jak: wcześniejsza aktywność fizyczna, złamanie z lub bez przemieszczenia, wdraża się odpowiednie postępowanie lecznicze: zachowawcze bądź operacyjne. Powrót do pełnej sprawności przyspiesza odpowiednia, kompleksowa rehabilitacja.
Autor: mgr Radosław Biały
Fizjoterapeuta
