Dyskopatia szyjna - przyczyny, objawy, postępowanie

Dyskopatia to nic innego jak schorzenie krążka międzykręgowego, które w zależności od stopnia nasilenia zmian degeneracyjnych, prowokuje różnorodne objawy. Dyskopatia jest chorobą powszechną, która dotyka coraz szersze grono pacjentów i jest jedną z najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych kręgosłupa. Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa jest zjawiskiem częstym, co wynika z predyspozycji anatomicznych, ale także z prowadzonego stylu życia (głównie siedzący tryb życia).

Dyskopatii szyjnej towarzyszą często objawy, które nie są kojarzone ze schorzeniami kręgosłupa, takie jak: bóle i zawroty głowy, szumy uszne, zaburzenia równowagi, zaburzenia widzenia czy słyszenia, ale także parestezje zlokalizowane w obrębie kończyn górnych.

W wielu przypadkach dyskopatia szyjna leczona jest z sukcesami metodami zachowawczymi, opartymi głównie o terapię manualną oraz indywidualne ćwiczenia.

Reklama

Przyczyny dyskopatii szyjnej

Czynniki prowadzące do degeneracji krążka międzykręgowego możemy podzielić na urazowe i przeciążeniowe. W przypadku tych pierwszych zdecydowanie najczęściej są to wypadki komunikacyjne, w tym bardzo powszechny uraz określany mianem urazu z bicza (whiplash - uderzenie z tyłu)

Mechanizm przeciążeniowy jest częstszym zjawiskiem i w dużej mierze jest wynikiem prowadzonego trybu życia. Oczywiście nie można zapominać o fizjologicznych procesach "zużywania" się struktur aparatu ruchu. Wraz z postępującym procesem zwyrodnieniowym dochodzi do stopniowego odwodnienia krążka międzykręgowego, a co za tym idzie zmniejszenia przestrzeni miedzykręgowej.  Dehydratacja krążka sprawia, iż traci on swoją funkcję (funkcja amortyzacyjna) co  jednocześnie skutkuje zwiększeniem obciążeń jakim poddawane są krążki jak i struktury aparatu ruchu. 

Dehydratacja krążka międzykręgowego jest naturalnym procesem,  ale coraz częściej obserwuje się ją u zbyt młodych osób,  co wskazuje na nadmierne obciążenie struktur kręgosłupa. Najczęściej jest to wynikiem braku aktywności ruchowej oraz długotrwałym przebywaniem w nieergonomicznych pozycjach.

Reklama

Przyczyny dyskopatii

• brak aktywności fizycznej
• praca siedząca (wielogodzinne przebywanie w nieprawidłowej pozycji- głowa wysunięta do przodu, zaokrąglone plecy)
• nadmierne korzystanie ze smartfona (wymuszona pozycja z wysuniętą do przodu i pochyloną głową)
• dysbalans mięśniowy określany mianem zespołu skrzyżowania górnego
• nieskorygowane wady wzroku
• niewydolność mięśniowa
• nieprawidłowa pozycja ciała w trakcie wykonywania czynności dnia codziennego

  

Objawy dyskopatii szyjnej

Objawy dyskopatii szyjnej uzależnione są od poziomu, na którym doszło do uszkodzenia krążka miedzykręgowego, a także od rozległości tego uszkodzenia.
Stopnie nasilenia zmian zwyrodnieniowych krążka można ująć w 4 stopniach

1. Protruzja to niewielkie uszkodzenia zlokalizowane w obrębie wewnętrznych  pierścieni włóknistych (ciągłość pierścienia krążka jest zachowana)
2. Prolapsja to uszkodzenie większości pierścieni włóknistych, ale z zachowaniem ciągłości ostatniego zewnętrznego pierścienia. W prolapsji obserwuje się uwypuklenie krążka poza obrys kręgosłupa.
3. Ekstruzja to stan całkowitego przerwania ciągłości pierścienia z przemieszczeniem materiału jądra miażdżystego poza krążek międzykręgowy.
4. Sekwestracja to sytuacja, w której dochodzi do oderwania fragmentu jądra miażdżystego od krążka, który przemieszczając się może wchodzić w konflikt z oponą twardą lub korzeniami nerwowymi. 

Na każdym etapie schorzenia krążka międzykręgowego dominującym objawem są dolegliwości bólowe. Jedynie w początkowym stadium, ból potrafi być na tyle mały, że zdarza się być ignorowany przez pacjentów. 

Wśród dominujących objawów dyskopatii szyjnej wyróżniamy:

• ból w obrębie szyi i karku
• ból w obrębie ramion
• ból promieniujący do kończyn górnych
• ból promieniujący do głowy i okolic łopatek

W zależności od umiejscowienia wypukliny bądź przepukliny, objawy mogą mieć charakter bardziej rozlany (konflikt dyskowo-oponowy) i wówczas obejmują obszar kręgosłupa szyjno-piersiowego, okolic głowy oraz łopatek aż do ramion. Charakterystyczne w przypadku drażnienia opony twardej jest to, iż ból nie „schodzi” do kończyn górnych.  Natomiast w  przypadku konfliktu korzeniowo-dyskowego ból oraz objawy neurologiczne przebiegają w określonych dermatomach. 
Warto wiedzieć, iż w przebiegu dyskopatii szyjnej, poza dolegliwościami bólowymi, występują również objawy neurologiczne, takie jak:

• parestezje (drętwienie, mrowienie,  pieczenie)
• osłabienie siły mięśniowej
• zaburzenia czucia

Wśród pozostałych objawów dyskopatii szyjnej, które czasami nie są łączone z dysfunkcjami kręgosłupa należy wymienić także:

• zawroty głowy
• zaburzenia równowagi
• szumy uszne
• zaburzenia widzenia
• nudności  

Reklama

Dyskopatia szyjna – leczenie

Leczenie dyskopatii szyjnej opiera się głównie o metody zachowawcze. Interwencja chirurgiczna wskazana jest w przypadkach dużych zwyrodnień krążka (ekstruzja, sekwestracja) z ewidentnym i mocno nasilonym konfliktem korzeniowym lub oponowym, a także w przypadkach niereagujących poprawą na leczenie zachowawcze. 

Wskazania do leczenia chirurgicznego należy podzielić na względne i bezwzględne.  Warto wiedzieć, iż tylko niewielki odsetek chorych bezwzględnie wymaga leczenia chirurgicznego. 

Leczenie zachowawcze dyskopatii opiera się na zabiegach fizykalnych, farmakoterapii oraz indywidualnej terapii. Wybór odpowiednich metod uzależniony jest przede wszystkim od stanu pacjenta (stan ostry/ stan przewlekły). W stanie ostrym zalecane są przede wszystkim zabiegi fizykalne:

• laseroterapia
• pole magnetyczne małej częstotliwości
• ultradźwięki
• krioterapia

a także delikatne mobilizacje mające na celu drenaż oraz  zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśniowego. Stan ostry wymaga również najczęściej farmakoterapii, w postaci iniekcji bądź leków doustnych. 

Ustąpienie ostrych dolegliwości pozwala na intensywniejszą terapię, wykorzystującą techniki stawowe (mobilizacje, manipulacje), techniki dla tkanek miękkich (techniki powięziowe,  terapia punktów spustowych) czy indywidualne ćwiczenia mobilizacyjne (metoda McKenzie). Każdorazowo konieczne jest przeprowadzenie badania fizjoterapeutycznego w celu ustalenia aktualnych objawów i przeciwwskazań.

W wielu przypadkach konieczne jest wdrożenie ćwiczeń domowych ukierunkowanych na:

• poprawę wzorca ruchowego
• normalizacje napięcia mięśniowego i dążenie do balansu mięśniowego
• poprawę elastyczności tkanek miękkich oraz ruchomości stawowej
• wzmocnienie osłabionych grup mięśniowych
• poprawę stabilizacji  

Leczenie chirurgiczne dyskopatii szyjnej

W przypadku kiedy leczenie zachowawcze okazuje się nieskuteczne, konieczna jest interwencja chirurgiczna. Obecnie dyskopatia szyjna leczona jest metodami małoinwazyjnymi, polegającymi na usunięciu zwyrodniałego krążka międzykręgowego (discektomia) i następnie implantacji protezy krążka. W trakcie zabiegu odbarcza się uciśnięte struktury nerwowe, odtwarza prawidłową wysokość przestrzeni miedzykręgowej, a także dzięki protezie utrzymuje ruchomość odcinka szyjnego kręgosłupa. Czasami konieczne okazuje się również ustabilizowanie niestabilnego odcinka kręgosłupa. 

Wykonywanie zabiegu techniką małoinwazyjną powoduje,  iż pacjenci poddawani są wczesnej rehabilitacji,  która przyśpiesza powrót do normalnego funkcjonowania.  

Autor: mgr. Katarzyna Kumor, fizjoterapeuta
Bibliografia:

• Wyniki leczenia jedno- i wielopoziomowej szyjnej choroby dyskowej z zastosowaniem sztucznego dysku szyjnego,  The Journal of Orthopaedics Trauma Surgery and Related Research