Coccygodynia - ból kości ogonowej

Co to jest Coccygodynia?

Coccygodynia, znana w polskim nazewnictwie również jako kokcygodynia, to zespół bólowy występujący w okolicy kości ogonowej. Nazwa tej jednostki chorobowej pochodzi od obszaru objętego bólem, czyli kości guzicznej z łaciny coccyx, nazywanej potocznie kością ogonową. Charakterystycznym symptomem schorzenia jest uporczywy, głęboko umiejscowiony ból nasilający się podczas długotrwałego siedzenia i stania, jak również podczas przechodnia z jednej pozycji w drugą. Występuje głównie po urazach, ale zdarzają się przypadki o nieznanej etiologii. Ból może mieć charakter ostry, jak przy złamaniu, lub tępy, pulsujący. Ból może obejmować okolicę pośladkową, krocze, a czasem promieniuje wzdłuż tylnej powierzchni ud. Najczęściej na coccygodynię chorują kobiety (ponad 75% wszystkich przypadków) pomiędzy 20 a 40 rokiem życia.

Coccygodynia objawy

Dolegliwości bólowe mają zazwyczaj charakter przewlekły, chroniczny. Potrafią one trwać przez kilka tygodni, a nawet miesięcy, powodując ból o różnym nasileniu, czasami tak silny, że uniemożliwiający przyjęcie pozycji siedzącej. Zdarzają się także, lecz znacznie rzadziej, dolegliwości krótkotrwałe, trwające od kilku godzin do kilku dni, mijające samoistnie.      Obszary, w których może występować ból to: mięśnie pośladkowe (zdarza się, że ból promieniuje na dół po tylnej stronie kończyn dolnych tzw. rwa kulszowa), odcinek lędźwiowy kręgosłupa, przejście lędźwiowo-krzyżowe, spojenie łonowe, odbyt, pachwiny oraz stawy biodrowe. Dodatkowo u mężczyzn mogą się pojawić bóle krocza, jąder, prącia oraz zaburzenia erekcji. U kobiet natomiast może występować ból pochwy i warg sromowych. U obojga płci z kolei mogą pojawić się zaburzenia seksualności, anorgazmia (niezdolność do osiągnięcia orgazmu) i bóle podczas stosunku.

Ból kości ogonowej przyczyny

Najczęstszą przyczyną występowania coccgodynii jest uraz kości guzicznej, powstały w wyniku upadku na pośladki, czy też uderzenia w okolicy szpary pośladkowej. Efektem czego jest złamanie lub zwichnięcie kości ogonowej, a także uszkodzenie więzadeł odpowiadających za prawidłowe ustawienie tej kości w stawie krzyżowo-guzicznym. Kolejną przyczyną może być uraz okołoporodowy, do którego dochodzi gdy dziecko jest duże lub nieprawidłowo ustawione. Do coccygodynii może dojść także wskutek złej postawy ciała, czy przewlekłego siedzenia, co prowadzi do przeciążenia mięśni dna miednicy, które mogą wpływać na pozycję kości ogonowej. U pacjentów stwierdza się zablokowanie lub odwrotnie zwiększoną ruchomość kości guzicznej, zwichnięcie, a także nadmierny rozwój tkanki kostno-chrzęstnej. Coccygodynia może powstawać także na tle psychosomatycznym. Jest efektem zwiększonego napięcia mięśni dna miednicy. Najczęściej spotykana jest u chorych na depresję. Innymi przyczynami coccygodynii mogą być: zapalenie okostnej, przewlekłe zaparcia i dźwiganie.

Coccygodynia leczenie

Właściwe rozpoznanie coccygodynii wymaga wykonania szeregu manualnych testów ortopedycznych, dotyczących zarówno samej kości guzicznej jak i mięśni dna miednicy. W razie wystąpienia wątpliwości co do źródła bólu pacjenta należy skierować do proktologa w celu wykluczenia chorób odbytu i jelita grubego.
Leczenie, które możemy zastosować:

• środki przeciwbólowe i przeciwzapalne
• blokady okolicy kości ogonowej
• w przypadku złamania- operacja
• gdy występują dodatkowo zaparcia- środki rozluźniające stolec
• u pacjentów z depresją- leki przeciwdepresyjne

Zabiegi fizjoterapeutyczne stosowane są w celu zmniejszenia napięcia mięśni dna miednicy oraz przywrócenia odpowiedniej pozycji kości guzicznej, jeśli ta uległa przemieszczeniu. Aby zwiększyć skuteczność leczenia zaleca się połączenie fizykoterapii i terapii manualnej.
Gdy nie istnieją przeciwwskazania można zastosować:

• zabiegi światłem podczerwonym w rejonie kości guzicznej
• terapię punktów spustowych
• mobilizację kości ogonowej technikami zewnętrznymi i/lub wewnętrznymi (per rectum)
• terapię manualną mięśni dna miednicy
• kąpiele jodowo-solankowe
• biofeedback i elektrostymulację (naukę rozluźniania mięśni dna miednicy poprzez wizualizację ich pracy na ekranie komputera z dodatkową rozluźniającą elektrostymulacją)
• ćwiczenia samodzielnego rozluźniania mięśni dna miednicy.

Profilaktyka

Istnieje szereg czynników mogących wpłynąć na wystąpienie coccygodynii. Zalicza się do nich: złą postawę ciała, siedzący tryb życia, otyłość, nadmierne przeciążenie kości ogonowej podczas jazdy rowerem, motocyklem, czy też konno. Dlatego należy pamiętać o prawidłowej postawie i aktywnym trybie życia, a także o kontrolowaniu masy ciała. Ważne jest także rozciągnie mięśni. Podczas siedzenia na twardej powierzchni natomiast, takiej jak np. siodełko od roweru, należy pamiętać o odpowiednim ubiorze- spodniach z poduszką chroniącą kość ogonową.

Ból kości ogonowej - podsumowanie

Coccygodynia to zespół bólowy zlokalizowany w okolicy kości guzicznej. Jego najczęstszą przyczyną jest uraz kości ogonowej spowodowany upadkiem lub uderzeniem. Ból zazwyczaj ma charakter przewlekły. Czasami jednak przyjmuje postać ostrą i utrudnia normalne funkcjonowanie, a siedzenie staje się niemożliwe. Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi coccygodynni jest zła postawa ciała oraz długotrwałe przebywanie w pozycji siedzącej. Większość pacjentów cierpiących na coccygodynię stanowią kobiety. Główną formą leczenia jest farmakoterapia oraz fizjoterapia.

Opracowała: mgr Katarzyna Krakowiak, fizjoterapeuta