Kąpiel siarczkowo-siarkowodorowa

Kąpiel siarczkowo-siarkowodorowa jest dostępna w niektórych sanatoriach w Polsce. Wiąże się to z występowaniem w niedalekim sąsiedztwie naturalnych wód zawierających w swoim składzie przeważające ilości siarczków (związki siarki i metali) i siarkowodoru (H₂S) oraz siarkę ogólną, a dokładniej minimum 1 mg/l siarki oznaczonej jodometrycznie. Siarka jest jednym z sześciu podstawowych pierwiastków budujących organizm człowieka (pozostałe to węgiel, tlen, wodór, fosfor, azot). Siarka stanowi element budulcowy aminokwasów, białek, witamin, i wielu innych substancji organicznych. W organizmie znajduje się ok. 150 g tego pierwiastka w różnych formach. Wód siarczkowo-siarkowodorowych nie powinno się transportować na duże odległości, gdyż ulatniający się siarkowodór znacznie zmniejsza ich lecznicze właściwości. Gaz ten bardzo łatwo przenika do organizmu człowieka wywołując określone efekty terapeutyczne. Ze względu na nieprzyjemny zapach siarkowodoru (zapach zgniłych jaj) pacjenci niezbyt chętnie korzystają z tego zabiegu. Jednak należy pamiętać, że kąpiel siarczkowo-siarkowodorowa przynosi bardzo dobre efekty terapeutyczne w leczeniu wielu schorzeń, w tym problemów skórnych. Zabieg jest wykonywany na zlecenie lekarza, przez wyspecjalizowany personel. Z uwagi na fakt, iż w nadmiernych ilościach siarkowodór jest gazem toksycznym, podczas pobierania kąpieli należy przestrzegać wszystkich zaleceń fizjoterapeuty.

Przygotowanie do kąpieli siarczkowo-siarkowodorowej

Pacjent powinien wziąć kąpiel i dokładnie zmyć maści, kremy i inne kosmetyki z okolicy poddawanej zabiegowi. Dopiero po wykonaniu tych czynności może przystąpić do zabiegu. Na czas trwania kąpieli zaleca się również zdjęcie biżuterii, gdyż pod wpływem wody z zawartością siarkowodoru ulega ona zaczernieniu. Kąpiel siarczkowo-siarkowodorową należy przyjmować na nagie ciało, jednak pacjent może założyć strój kąpielowy (kobiety dwuczęściowy, a mężczyźni kąpielówki). Wybierając się na zabieg pacjent powinien zabrać ze sobą ręcznik kąpielowy oraz klapki basenowe, w których będzie poruszał się w pomieszczeniu przeznaczonym na kąpiel siarczkowo-siarkowodorową.

Przebieg zabiegu

Kąpiel siarczkowo-siarkowodorowa wykonywana jest w specjalnie przystosowanych pomieszczeniach, które wyposażone są w bardzo dobry system wentylacji. Jest to niezbędne, ze względu na konieczność usuwania ulatniającego się z kąpieli siarkowodoru, który wykazuje działanie toksyczne w momencie wchłaniania jego dużych ilości drogami oddechowymi do organizmu. Udowodniono, że w trakcie 15-minutowej kąpieli przenika do powietrza ok. 40-50 % siarkowodoru rozpuszczonego pierwotnie w wodzie. Z tego względu w trakcie zabiegu z wykorzystaniem wody o dużej zawartości siarkowodoru wanny powinny być szczelnie przykryte, aby ograniczyć przenikanie siarkowodoru do powietrza, którym oddycha pacjent. Najlepiej jest jeśli woda przeznaczona do kąpieli pobierana jest bezpośrednio ze źródła wód siarczkowo-siarowodorowych. Nie przewiduje się suplementacji wody dodatkową ilością siarkowodoru. Podczas zabiegu należy wykonywać wszystkie polecenia fizjoterapeuty, zachowywać się spokojnie i nie wykonywać gwałtownych ruchów. Wyróżnia się kilka rodzajów kąpieli siarczkowo-siarkowodorowych, mianowicie kąpiele całkowite wannowe, pół kąpiele oraz kąpiele w basenach leczniczych (w których dodatkowo mogą być prowadzone ćwiczenia). W trakcie trwania zabiegu pacjent powinien zwracać uwagę na swoje samopoczucie. Gdyby pojawiły się niepokojące objawy, np. przyspieszenie oraz pogłębienie oddechu, zawroty i bóle głowy, utrata węchu, pieczenie w gardle, kaszel, senność, podrażnienie spojówek z obrzękiem, bólem i światłowstrętem, należy jak najszybciej powiadomić o tym fizjoterapeutę, gdyż konieczne będzie przerwanie zabiegu. Objawy te mogą świadczyć o zatruciu siarkowodorem. Po upływie czasu przeznaczonego na zabieg pacjent powinien odpoczywać w pozycji siedzącej lub półleżącej przez około 30 minut. Kąpiel siarczkowo-siarkowodorowa jest zabiegiem silnie bodźcowym, w związku z tym nie zaleca się w tym samym dniu przyjmowania innych zabiegów z zakresu fizykoterapii. Warto wspomnieć, że poza kąpielami wody siarczkowo-siarkowodorowe wykorzystywane są w innych formach. Należą do nich np. kuracja pitna, płukanie jamy ustnej oraz pochwy. Do uzdrowisk, gdzie dostępne są kąpiele z wykorzystaniem wód siarczkowo-siarkowodorowych należą: Horyniec, Przerzeczyn-Zdrój, Wapienne, Wysowa, Busko-Zdrój, Kurowa-Zdrój, Ciechocinek, Solec-Zdrój, Wieniec-Zdrój, Swoszowice i Lądek-Zdrój.

Reklama

Ile powinna trwać kąpiel?

Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe dawkuje się w zależności od schorzenia, jego stadium, a także wieku i ogólnego stanu pacjenta. Stosuje się kąpiele o różnej zawartości siarkowodoru:

• Silne – ponad 100 mg/l H₂S;
• Średnie – od 50-100 mg/l H₂S;
• Słabe – poniżej 50 mg/l H₂

Należy pamiętać, że przy korzystaniu z kąpieli silnych i średnich, powierzchnia wanny powinna być szczelnie przykryta.

W zależności od typu kąpieli wyróżnia się następujące dawkowanie:

• Kąpiel wannowa całkowita – zabieg stosuje się zazwyczaj przez 10-15 minut, istnieje możliwość przedłużenia czasu zabiegu do 20-30 minut, jednak w tym przypadku pierwszy zabieg powinien trwać 10 minut, a dopiero każde kolejne można zwiększać o 2-3 minuty, aż do osiągnięcia początkowo ustalonego czasu. Temperatura wody wynosi 35-37 ° Kąpiel wykonuje się 2-4 razy w tygodniu, a całkowita ilość zabiegów podczas jednego turnusu to 8-12.
• Półkąpiele – zbieg trwa ok. 8-15 minut, wykonuje się go 3-4 razy w tygodniu, przez 3-4 tygodnie. Temperatura wody to 36-37 °
• Baseny lecznicze – standardowo pobyt w basenie trwa 20-30 minut, a temperatura wody wynosi 24-26 ° W przypadku osób niepełnosprawnych i starszych zabieg trwa do 20 minut, stosując wodę o temperaturze 28-30 °C. Kąpiel przeprowadza się 2-3 razy w tygodniu przez 2-4 tygodnie.

Działanie na organizm kąpieli siarczkowo-siarkowodorowych

Kąpiel siarczkowo-siarkowodorowa oddziałuje silnie bodźcowo na organizm pacjenta. Po pierwszych kilku kąpielach może wystąpić świąd skóry, który po kolejnych zostaje już zniesiony. Wiąże się to z drażnieniem przez związki siarki receptorów występujących w skórze. Na początku kąpieli (po ok. 5 min.) następuje przyśpieszenie czynności serca, które lekko narasta podczas całego zabiegu. Natomiast po ok. 10 minutach od zakończenia zabiegu rytm serca wraca do poprzedniego stanu. Związki siarki bardzo pozytywnie wpływają na poprawę stanu skóry. Wykazują działanie keratolityczne, dzięki czemu połączenia między komórkami stają się rozmiękczone i rozluźnione, przez co następuje złuszczenie naskórka. Jednocześnie działają keratoplastyczne wpływając na przebudowę i wytworzenie elastycznego i spoistego naskórka. Po kąpieli siarczkowo-siarkowodorowej początkowo sucha skóra staje się gładka, miękka i elastyczna. Warto zaznaczyć, że podczas kąpieli pojawia się rumień, który jest obecny wyłącznie na skórze, która ma kontakt z wodą. Podczas kolejnych kąpieli rumień pojawia się szybciej i jest bardziej intensywny. Rumień utrzymuje się na skórze od kilku minut do kilku godzin po kąpieli. Znaczne przesuniecie krwi w obszar objęty zabiegiem spowodowane jest wydzieleniem się pod wpływem związków siarki histaminy. Związek ten jest odpowiedzialny za rozszerzenie naczyń włosowatych w miejscu poddawanym zabiegowi. Przesuniecie dużych ilości krwi z dużych naczyń do mniejszych powoduje także obniżenie ciśnienia krwi u osób z normalnym i podwyższonym ciśnieniem krwi. Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe działają przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczno oraz przecipasożytniczo. Obserwuje się także działanie przeciwbólowe i antyalergiczne. Po zabiegu wzrasta poziom przeciwciał odpowiedzialnych za utrzymanie odporności organizmu. Zaobserwowano, iż podczas kąpieli siarczkowo-siarkowodorowych siarka i związki siarki osadzają się na skórze oddziałując z naskórkiem, natomiast siarkowodór wnika do organizmu wywołując szereg zmian o podłożu biochemicznym. Siarka wchodząc w skład wielu aminokwasów i białek przyczynia się do regulacji procesów biochemicznych zachodzących w organizmie. Wzrasta poziom hemoglobiny i czerwonych krwinek, a dzięki temu organizm jest lepiej dotleniony. Siarka wpływa na przemianę metaboliczną białek, kwasów tłuszczowych i węglowodanów, a także niektórych hormonów i enzymów. Już po kilku kąpielach spada w organizmie poziom kwasu moczowego, a także poziomu cholesterolu i trójglicerydów. Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe pozytywnie wpływają na stan chrząstek i aparatu więzadłowego. Przyczyniają się do rozluźnienia drobnych przykurczy. Następuje zmniejszenie sztywności i bólu mięśni, zwiększenie zakresów ruchu w stawach i poprawa ogólnej sprawności fizycznej. Dzięki kąpielom w pewnym stopniu zostają uzupełnione niedobory siarki, co przynosi bardzo dobre efekty terapeutyczne w leczeniu wielu schorzeń. Warto wspomnieć, że siarka jest stosowana jako odtrutka przy zatruciach metalami ciężkimi, takimi jak ołów, rtęć i bizmut. Związki siarki wiążą metale, a następnie są wydalane z organizmu w postaci nierozpuszczalnej.

Reklama

Wskazania do kąpieli siarczkowo-siarkowodorowych

Jako główne wskazania do stosowania kąpieli siarczkowo-siarkowodorowych wymienia się:

• Reumatoidalne zapalenie stawów;
• Choroba zwyrodnieniowa stawów;
• Choroby chrząstek stawowych;
• Schorzenia pourazowe narządu ruchu;
• Choroby skóry takie jak: łuszczyca, wysypka, trądzik, świerzbiączka, owrzodzenia, dermatozy;
• Zaburzenia metaboliczne;
• Nadciśnienie tętnicze;
• Zaburzenia krążenia obwodowego;
• Leczenie niepłodności u kobiet;
• Nerwice;
• Hipercholesterolemia;
• Przewlekłe zatrucia metalami ciężkimi.

Przeciwwskazania

Do głównych przeciwwskazań do stosowania kąpieli siarczkowo-siarkowodorowych zalicza się:

• Nadwrażliwość na związki siarki;
• Hipotonia (niskie ciśnienie krwi);
• Utrudniony kontakt z pacjentem.

Reklama

Podsumowanie

Kąpiele siarczkowo-siarkowodorowe przynoszą bardzo dobre efekty terapeutyczne w leczeniu schorzeń narządu ruchu oraz w chorobach skórnych. Wody do kąpieli pobierane są z naturalnych źródeł. Podczas zabiegu do organizmu pacjenta przez skórę przenika siarkowodór wywołując zmiany w procesach metabolicznych. Związki siarki powodują intensywny rumień skórny ograniczony do powierzchni ciała zanurzonej w wodzie. Zabieg jest wykonywany na zlecenie lekarza. Jest on przeprowadzany przez przeszkolony personel. Należy pamiętać, aby podczas zabiegu wykonywać wszystkie polecenia fizjoterapeuty, ponieważ siarkowodór jest toksyczny dla człowieka, jeśli wnika do organizmu przez drogi oddechowe.

Opracowała: mgr Monika Olszówka