Zapalenie stawu krzyżowo - biodrowego – przyczyny, objawy, leczenie

Dolegliwości bólowe zwłaszcza odcinka lędźwiowego kręgosłupa mogą być spowodowane rozmaitymi przyczynami. Jedną z nich może być zapalenie stawów krzyżowo – biodrowych. Opisywane stawy wchodzą w skład obręczy biodrowej. Łączą nierozerwalnie kość krzyżową oraz kość biodrową. Zbudowane są z powierzchni uchowatych znajdujących się na kości krzyżowej i talerzach biodrowych. Stawy krzyżowo – biodrowe zalicza się do stawów maziówkowych. Posiadają one niewielki zakres ruchu, który wynosi około 4^o rotacji. Znikoma ruchomość spowodowana jest wynikiem  rozmaitych ruchów wykonywanych w obrębie tułowia i kończyn dolnych. Ruch w tych stawach odbywają się w trzech płaszczyznach i jest doskonałym połączeniem ruchu zgięcia i wyprostu oraz górno – dolnego ślizgu. Staw krzyżowo – biodrowy  pełni przede wszystkim funkcję stabilizacyjną oraz lokomocyjną. W trakcie stabilizacji bardzo ważna jest odpowiednia integracja następujących układów: biernego (kostno – stawowo – więzadłowego), czynnego (mięśniowo – powięziowego) oraz nerwowego. Prawidłowa współpraca wymienionych systemów pozwala na wykonanie ruchów według właściwych wzorców. W trakcie lokomocji stawy krzyżowo – biodrowe w znaczącym stopniu zapewniają płynny i właściwy ruch, bez jakichkolwiek dysfunkcji i zaburzeń motorycznych.

Stan zapalny jest jedną z częstych patologii związanych z nieprawidłowym funkcjonowaniem stawu biodrowo – krzyżowego. Zapalenie jest to fizjologiczna reakcja organizmu. Celem opisywanego procesu jest obrona przed czynnikiem chorobotwórczym np. bakterią lub wirusem. Proces zapalny doprowadza do usunięcia z organizmu czynnika patologicznego oraz zapewnia prawidłowy, fizjologiczny stanu określonej tkanki budującej daną strukturę.

Objawy stanu zapalnego stawów krzyżowo - biodrowych

Do najczęstszych objawów stanu zapalnego stawów krzyżowo – biodrowych zalicza się przede wszystkim:

• Ból – najczęściej jest on zlokalizowany w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, może również promieniować do stawu biodrowego, pośladka lub kończyny dolnej. Ból nasila się często podczas długotrwałego siedzenia lub stania. Występować może również podczas przekręcania się w łóżku, wsiadania i wysiadania z samochodu oraz w trakcie zakładania skarpetek lub butów,
• Stan podgorączkowy – występuje zwiększenie temperatury powyżej 37 stopni,
• Podwyższenie temperatury – zwłaszcza tkanek otaczających i wchodzących w skład stawu,
• Wzmożoną tkliwość – zwłaszcza dolnej części kręgosłupa,
• Sztywność – zwłaszcza poranna umiejscowiona w odcinku lędźwiowym oraz w stawach biodrowych,
• Ogólne złe samopoczucie – związane głównie z ograniczeniem wykonywania podstawowych czynności dnia codziennego.

Przyczyny stanu zapalnego stawów krzyżowo – biodrowych

Do najczęstszych przyczyn stanu zapalnego stawów krzyżowo – biodrowych zalicza się przede wszystkim:

• Chorobę zwyrodnieniową – zlokalizowana w stawach obwodowych oraz w kręgosłupie,
• Spondyloartropatie – to grupa chorób, w których przebiegu występują objawy zapalenia stawów kręgosłupa oraz stawów obwodowych. Jest to choroba przewlekła do, której zalicza się: zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zapalenie stawów z towarzyszącą łuszczycą, toczeń,
• Urazy, kontuzje – spowodowane najczęściej wypadkiem komunikacyjnym lub upadkiem,
• Ciążę, poród – dochodzi tutaj do nadmiernego rozciągnięcia stawu biodrowo – krzyżowego,
• Przeciążenia – najczęściej spowodowane niedostosowaniem określonej aktywności fizycznej do możliwości wydolnościowych organizmu,
• Zakażenia – bakteryjne oraz wirusowe,
• Zapalenie szpiku kostnego,
• Zapalenie dróg moczowych,
• Uzależnienie – przede wszystkim od substancji odurzających np. narkotyki.

Reklama

Diagnostyka stanu zapalnego stawów krzyżowo – biodrowych

Dla postawienia prawidłowej diagnozy w przypadku stanu zapalnego stawu biodrowo – krzyżowego ważne jest zastosowanie odpowiedniej diagnostyki. Składa się na nią przeprowadzenie dokładnego wywiadu i badania lekarskiego. W dalszej kolejności lekarz zleca wykonanie badań obrazowych takich jak: rentgen, tomograf komputerowy bądź rezonans magnetyczny. Wymieniane badania mają w sposób widoczny zlokalizować miejsce występowania stanu zapalnego. Dla potwierdzenia diagnozy zleca się również wykonanie badań laboratoryjnych do, których się zalicza: OB, ogólną morfologię krwi, czynnik reumatoidalny, przeciwciała, antygen. Można również zastosować odpowiednie testy funkcjonalne jak na przykład test wyprzedzania. Podczas tego badania możemy sprawdzić ruchomość stawu biodrowo – krzyżowego.

Leczenie stanu zapalnego stawów krzyżowo – biodrowych

Skuteczne leczenie stanu zapalnego stawu biodrowo – krzyżowego będzie zależało w dużej mierze od rodzaju i stopnia zaawansowania poszczególnych objawów oraz przyczyny powstania stanu zapalnego. W opisywanym przypadku stosuje się przeważnie leczenie zachowawcze w skład, którego wchodzi:

• Farmakoterapia – stosuje się przede wszystkim leki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym oraz rozluźniającym doustnie. Miejscowo w celu zminimalizowania dyskomfortu możemy zastosować różnorodne maści oraz żele. Jeżeli powyższe postępowanie nie daje zamierzonego rezultatu należy wykonać iniekcje bezpośrednio do chorego stawu. Wstrzykujemy do niego zazwyczaj silną substancję przeciwbólową połączoną ze sterydem, który ma działanie przeciwzapalne. Iniekcji wykonuje się zazwyczaj tylko kilka, aby nie uszkodzić poszczególnych struktur wewnątrzstawowych,

• Fizjoterapia – stosuje się tu zabiegi zarówno z fizykoterapii jaki kinezyterapii (leczenie ruchem). Dobre wyniki osiąga się również przy zastosowaniu terapii manualnej oraz masażu.

- terapię manualna – zazwyczaj stosuję się ją po ustąpieniu całkowicie stanu zapalnego. Wówczas wykonywane są rozmaite techniki i metody indywidualnej pracy z pacjentem. Mają one na celu w dużej mierze prawidłowe wyrównanie napięć mięśniowych oraz przywrócenie właściwej fizjologicznej ruchomości. Powyższe zabiegi powinny być wykonywane przez doświadczonego rehabilitanta, aby uniknąć dodatkowych niepożądanych skutków,

• Odnerwienie – stosuje się bardzo rzadko. Zabieg polega na nieoperacyjnym przerwaniu włókien czuciowych,

• Prozdrowotny tryb życia – zmniejszenie aktywności dnia codziennego oraz wydłużenie odpoczynku korzystnie wpływa na zmniejszenie stanu zapalnego stawu biodrowo – krzyżowego. Odpowiednia pozycja podczas snu może również złagodzić ból (należy spać na boku). Redukcja masy ciała istotnie wpływa na stan opisywanych stawów, zmniejsza się wówczas nacisk na określone struktury.

Jeżeli powyższe zabiegi nie przynoszą znacznej poprawy wykonuje się wówczas leczenie operacyjne. Należy pamiętać, iż powyższe postępowanie jest ostatecznością. Podczas zabiegu chirurgicznego zawsze mogą wystąpić nieprzewidywalne komplikacje. Zastosowane leczenie operacyjne polega na całkowitym unieruchomieniu stawu biodrowo – krzyżowego.

Autor: dr n. med. Kamil Klupiński,
fizjoterapeuta sportowy, kierownik poradni rehabilitacyjnej