Okłady parafinowe

Charakterystyka

Okłady parafinowe to zabieg z zakresu ciepłolecznictwa, należący do fizykoterapii. Parafina jest to materiał powstały podczas frakcjonowania ropy naftowej. Jej zaletą, przemawiającą za wykorzystaniem w leczeniu, jest duża pojemność cieplna oraz małe przewodnictwo cieplne. Cechy te sprawiają, że parafina bardzo wolno oddaje ciepło. Właściwości fizyczne parafiny sprawiają, że można stosować wyższe temperatury zabiegu, bez obawy o poparzenie. Aby zabieg był bezpieczny należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń fizjoterapeuty. Okłady parafinowe bardzo często znajdują się, oprócz ośrodków fizjoterapeutycznych, w ofertach ośrodków odnowy biologicznej i gabinetów kosmetycznych, jako zabiegi pielęgnacyjne rąk i stóp.

Przygotowanie się do zabiegu

Pacjent powinien zadbać, aby okolica poddawana zabiegowi była czysta. Okładów parafinowych nie stosuje się na skórę uszkodzoną. Pacjent powinien założyć strój umożliwiający łatwy dostęp do leczonego miejsca. Nie jest konieczne depilowanie okolicy poddawanej zabiegowi, ale wskazane jest pokrycie takiego miejsca cienką warstwą wazeliny. Ułatwi to bezbolesne usunięcie parafiny ze skóry po skończonym zabiegu. W praktyce zalecane jest usunięcie metalowych elementów np. biżuterii z miejsc, na które będzie nakładana parafina, gdyż mogą się one rozgrzać i doprowadzić do oparzeń.

Metodyka wykonania zabiegu

Stosowana do zabiegów fizjoterapeutycznych parafina nie zawiera wody. Podgrzewa się ją do temperatury ok. 60 °C, aby przeprowadzić ją w formę płynną. Do zabiegów częściowych oraz przeprowadzanych z zanurzeniem kończyn, temperatura parafiny powinna wynosić 42-54 °C. Do nakładania warstwami na ciało można stosować parafinę o temperaturze wyższej, ale nie przekraczającej 60 °C. Pomimo wysokiej temperatury nie obserwuje się uszkodzeń skóry, gdyż parafina ochładzając się oddaje mniej ciepła niż woda. Zaleca się przyjęcie przez pacjenta wygodnej pozycji leżącej lub siedzącej w zależności od okolicy poddawanej zabiegowi. Parafinę nakłada się na skórę warstwami. Sprawia to, ze pierwsza warstwa stanowi swego rodzaju izolację cieplną przed kolejnymi. Po zabiegu substancja ta jest oczyszczana oraz wyjaławiana i może być wykorzystana ponownie. Parafina jest łatwopalna i należy zachować ostrożność podczas jej stosowania. Po zabiegu skóra jest zaróżowiona, gorąca i pokryta potem. Przekrwienie zanika po 1-2 h od usunięcia parafiny. Po zabiegu wskazane jest wykonanie masażu lub kinezyterapia. Rodzaj zastosowanego zabiegu parafinowego oraz czas jego trwania uzależniony jest od rodzaju schorzenia oraz miejsca, które poddawane jest leczeniu.

Zabiegi z wykorzystaniem parafiny:

• Okłady parafinowe

Zabieg ten wykonuje się na stawy kolanowe, łokciowe i ramienne oraz plecy. Szerokim pędzlem nakłada się cienkimi warstwami płynną parafinę o temperaturze do ok. 60 °C. Nakłada się ją do osiągnięcia grubości od 1 do 2 cm. Następnie okład parafinowy zabezpiecza się folią, ceratą lub woskowanym papierem oraz suchą flanelą. Zabieg trwa ok. 30 minut. Po tym czasie parafina jest zdejmowana, a skóra wycierana do sucha z potu.

• Okłady parafinowe na stopy lub ręc

Zabieg rozpoczyna się od nałożenia pierwszej, ochronnej warstwy parafiny na okolice poddawaną zabiegowi za pomocą pędzla. Następnie stopy lub ręce zanurza się w zbiorniku wypełnionym płynną parafina o temperaturze od 42 do 54 °C i bardzo szybko wyjmuje. Proces ten powtarza się do momentu uzyskania warstwy substancji o grubości ok. 2-3 cm (ok. 6-12 razy). Okolicę poddawaną zabiegowi okrywa się woskowanym papierem i flanelą. Zabieg trwa od 15 do 30 minut.

• Zawijania parafinowe

Pierwszą warstwę parafiny nakłada się pędzlem, a następnie daną okolicę owija się gazą przesyconą parafiną. Wykorzystywana gaza składa się z kilku warstw, a jej wymiary wynoszą ok. 12 x 50 cm.

• Wlewy okołostawowe

Do tego zabiegu wykorzystywany jest gumowy woreczek nakładany na staw. Jest on wypełniany przez górny otwór parafiną. Ten typ okładu ściśle przylega do stawu.

• Maseczki parafinowe

Zabieg ten jest wykorzystywany przy porażeniu nerwu twarzowego. Należy pamiętać, aby zabezpieczyć oczy i uszy grubą warstwą gazy. Parafina nie jest umieszczana bezpośrednio na skórze twarzy. Nakładana jest na warstwy gazy, którymi później wykonuje się okład.

Lecznicze działanie okładów parafinowych

Leczniczy wpływ zabiegów parafinowych na organizm wiąże się z silnym, miejscowym przegrzaniem tkanek. Zabiegi cieplne powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyspieszają tętno i wpływają na wzrost pojemności minutowej serca. Jednocześnie obniżają ciśnienie krwi. Zwiększony przepływ krwi powoduje, że tkanki w miejscu poddawanym zabiegowi są lepiej odżywione i dotlenione, a składniki przemiany materii szybko usuwane. Dodatkowo ciepło rozluźnia mięśnie szkieletowe, zwiększa rozciągliwość torebek stawowych, ścięgien i więzadeł, przez co znacznie poprawia się ruchomość stawów. Obserwuje się działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne okładów parafinowych. Warto wspomnieć, że ciepło działa ogólnie uspokajająco i odprężająco na organizm człowieka.

Wskazania

Do najważniejszych wskazań zalicza się te stany chorobowe, które można leczyć ciepłem, a mianowicie:

• Przewlekłe choroby stawów rąk i stóp;
• Blizny i zrosty pooperacyjne;
• Przykurcze pourazowe i pooperacyjne;
• Porażenie nerwu twarzowego.

Przeciwwskazania

Nie należy stosować okładów parafinowych w stanach chorobowych, w których stosowanie ciepła nie jest wskazane, a ponadto przeciwwskazaniem jest:

• Zaburzenia czucia;
• Uczulenie na parafinę;
• Stany odwapnienia kości np. osteoporoza;
• Choroby skóry;
• Ostre stany zapalne;
• Gruźlica;
• Gorączka;
• Obrzęki;
• Stany zagrażające krwawieniem;
• Zapalenie żył.

Podsumowanie

Okłady parafinowe stosowane są w celu miejscowego, intensywnego przegrzania okolicy poddawanej zabiegowi. Pacjent zobowiązany jest do bezwzględnego wykonywania poleceń fizjoterapeuty w celu uniknięcia poparzenia. Prawidłowo wykonany zabieg jest całkowicie bezpieczny. Okłady parafinowe stosowane są w przewlekłych chorobach reumatycznych i neurologicznych, a także w zaburzeniach przemiany materii. Zabiegi te oferowane są, poza placówkami fizjoterapeutycznymi, w ośrodkach SPA i gabinetach kosmetycznych.

Autor:
mgr Monika Olszówka